رنک الکسا

رابطه خصوصیات محیط با طرح و نقشه فرش


پیش از هر توصیه اى در این زمینه یادآورى این مطلب خالى از لطف نیست که معمولاً فرش هاى دستباف اکثر شهرهاى ایران در سه قالب اصلى به لحاظ طرح بافته مى شوند که عبارت اند از
لچک ترنج- خشتى و افشان که در میان آنها لچک ترنج از قدیم مورد استقبال بیشترى قرار گرفته و اغلب فرش هایى را که شما در منازل یا در فرش فروشى ها مى بینید در همین طرح بافته شده اند. البته طرح هاى دیگرى نیز وجود دارند که در شهرهاى مختلف بر آن اساس بافته مى شوند. گبه ها، فرش هاى ترکمنى و غیره از این دسته اند.

در فرش هاى لچک ترنج دار علاوه بر حاشیه اى پهن که دور تا دور فرش را احاطه کرده است، نقشى در قالب شکل هندسى دایره و یا بیضى در میان قرار گرفته که به آن ترنج مى گویند و در چهار گوشه داخلى حاشیه چهار نقش با فرم مثلثى قائم الزاویه که وتر آن خطى هلالى است وجود دارد که هر یک از این چهار نقش را هم لچک مى گویند.

برخى از کارشناسان فرش ادعا مى کنند که طرح هاى اصلى فرش هاى ایرانى برگرفته از معمارى ساختمان هاى آن روزگار است. در نتیجه هنگامى که در ساختار خانه ها تغییرى اساسى ایجاد مى شده، طراحان فرش نیز از این تغییر تبعیت مى کرده اند. آنها بر این عقیده اند که طرح لچک ترنج فرش ها از طرح پردیس معمارى ساختمان هاى سده آخر دوره اشکانیان الهام گرفته است. این معمارى از فضاى اندرونى بیرونى تشکیل شده بود و در واقع فرش هاى لچک و ترنج دار نمادى از حیاط این ساختمان ها بوده اند. «لچک»ها باغچه هاى سبزیکارى چهار وجه حیاط و «ترنج» حوض میانى حیاط را یادآور مى شدند. گل هاى میان آنها نیز به گلکارى هاى گل محمدى حیاط اشاره مى کرده اند.